English version of this page

UPUS - Utviklingsprosessar i urbane språkmiljø (avsluttet)

UPUS var eit nasjonalt prosjekt som forska på korleis det talte språket i nokre norske byar har utvikla seg. Oslo-delen av UPUS fokuserte på talespråk blant ungdomar i multietniske miljø i Oslo-området.

UPUS. Utviklinsgprosesser i urbane språkmiljøer står det med bokstaver. Og en tunnel. Logo.

Om prosjektet

I løpet av dei siste 30-40-åra har Oslo blitt ein multikulturell by. I dag har om lag kvar tredje osloelev ein annan etnisk bakgrunn enn norsk og meir enn 120 ulike språk er representert i Oslo-skulen. Bydelane Grünerløkka, Gamle Oslo, Grorud, Stovner og Søndre Nordstrand er i dag dei mest etnisk blanda områda i Norge. For barn og unge som veks opp i desse bydelane, er det blanda og fleirspråklege det normale.

I ein slik situasjon er det nærliggjande å spørje om det norske språket til ungdomar i slike multietniske og fleirspråklege miljø utviklar seg på bestemte måtar. Er det slik at vi kan sjå konturane av ein eller fleire nye norske multietniske dialektar? Og i kva grad blir også språket til etnisk norske ungdomar i desse miljøa påverka?

Multietnisk norsk

Førestellinga om at det eksisterer ein eigen multietnisk dialekt – såkalla  «kebabnorsk» eller «wollah-norsk», ser ut til å ha etablert seg i den norske offentlegheita, og er noko aviser og folk flest stadig refererer til. Men den norske språkbruken i fleirspråklege miljø er likevel eit så å seie uutforska felt her til lands. Så langt finst det svært få undersøkingar i Norge om dette, og dei konsentrerer seg i hovudsak om lån av ord og uttrykk frå ulike minoritetsspråk.

Det betyr at vi fortsatt manglar språkvitskapleg dokumentasjon på kva som kjenneteiknar norsk i multietniske ungdomsmiljø når det gjeld lydsystem, bøyingssystem og setningsstruktur, og også når det gjeld sosiale og pragmatiske forhold som kan kaste lys over dei funksjonane denne språkbruken har. Dette ville UPUS gjere noko med.

Feltarbeid og materiale

Vi konsentrerte feltarbeidet vårt til to lokalitetar i Oslo og har samla inn munnleg materiale frå 90 ungdomar. Desse ungdomane har både vore med på intervju og vennesamtalar som har blitt tatt opp på video. Dette materialet blir transkribert og gjort tilgjengeleg for forskning via eit internettbasert søkegrensesnitt som blir utvikla av Tekstlaboratoriet ved ILN.

For å få tilgang til materialet må ein søkje UPUS-Oslo og Norsk samfunnsvitenskapelig datatjeneste. Materialet er berre tilgjengeleg for forskning.

Det nasjonale forskingsprosjektet blei leia frå NTNU.

Publikasjonar

2010

Brunstad, Endre, Unn Røyneland & Toril Opsahl (2010): "Hip-hop, ethnicity and linguistic practice in rural and urban Norway." I Marina Terkourafi  (ed.) The Languages of Global Hip-hop. London: Continuum, 223-256.

Røyneland, Unn (2010): "Vertical convergence of linguistic varieties in a language space." In P. Auer & J. E. Schmidt (eds.) Language and space - an International Handbook of Linguistic Variation. Volume 1: Theories and Methods Berlin, New York: Mouton de Gruyter, 259-274.

Quist, Pia & Bente Ailin Svendsen (eds.) (2010): Multilingal Urban Scandinavia. New Linguistic Practices. Clevedon: Multilingual Matters.

Opsahl, Toril & Ingvild Nistov (2010): "On some structural aspects of Norwegian spoken among adolescents in multilingual settings in Oslo", in P. Quist & B. A. Svendsen (eds), Multiethnolects in urban Scandinavia, Multilingual Matters.

Svendsen, Bente Ailin (2010): "Linguistic practices in multilingual urban contexts in Norway: An overview", in P. Quist & B. A. Svendsen (eds.), Multiethnolects in urban Scandinavia, Multilingual Matters.

Aarsæther, Finn (2010): "The use of multiethnic youth language in Oslo", in P. Quist & B. A. Svendsen (eds.), Multiethnolects in urban Scandinavia, Multilingual Matters

2009

Opsahl, Toril (2009): "Egentlig alle kan bidra!" - en samling sosiolingvistiske studier av strukturelle trekk ved norsk i multietniske ungdomsmiljøer i Oslo. Ph.d.-avhandling. Intstitutt for lingvistiske og nordiske studier, Universitetet i Oslo.

Opsahl, Toril (2009): "Wolla I swear this is typical for the conversational style of adolescents in multiethnic areas in Oslo". In F. Gregersen & U. Røyneland (eds.) Special issue of Nordic Journal of Linguistics. Sociolinguistics. 32-2. s. 221-244.

Gregersen, Frans & Unn Røyneland (eds.) (2009): "Introduction: Sociolinguistics". Special issue of Nordic Journal of Linguistics. Sociolinguistics. 32-2.

Svendsen, Bente Ailin (2009): "Flerspråklighet i teori og praksis". I R. Hvistendahl (red.) Flerspråklighet i skolen. Universitetsforlaget, s. 31-60.

Svendsen, Bente Ailin (2009): "Flerspråklige filippinere". I T. Bull og Anna-Riita Lindgren (red.) De mange språk i Norge. Flerspråklighet på norsk. Novus, s. 45-65.

Røyneland, Unn (2009): "Dialects in Norway: catching up with the rest of Europe?" International Journal of the Sociology of Language 196/197, 7-31.

Opsahl, Toril & Unn Røyneland (2009): ”Osloungdom - født på solsiden eller i skyggen av standardtalemålet?” Norsk Lingvistisk Tidsskrift 2009; Volum 27.(1) s. 95-120.

Mæhlum, Brit & Unn Røyneland (2009): Dialektparadiset Norge - en sannhet med modifikasjoner. I  H. Hovmark, I. S. Sletten & A. Gudiksen (red.) I mund og bog : 25 artikler om sprog tilegnet Inge Lise Pedersen på 70-årsdagen d. 5. juni 2009, København: Københavns Universitet.

2008

Svendsen, Bente Ailin & Unn Røyneland (2008): "Multiethnolectal facts and functions in Oslo, Norway". International Journal of Bilingualism, 12, 1 & 2, 63-83.

Svendsen, Bente Ailin (2008): Nyere språkutvikling i multietniske miljøer i Oslo. Det norske Videnskabsakademi Årbok, 2007. Oslo: Novus, s. 179-197.

Opsahl, Toril, Unn Røyneland & Bente Ailin Svendsen (2008): ‘”Syns du jallanorsk er lættis, eller?” – om taggen [lang=X] i NoTa-Oslo-korpuset’, in J. B. Johannessen & K. Hagen  (eds.): Språk i Oslo. Ny forskning omkring talespråk. Oslo: Novus, s. 29–42.

Publisert 8. des. 2020 20:07 - Sist endret 8. juni 2023 10:00

Deltakere

Detaljert oversikt over deltakere